dobrostan psa,  zachowania psów,  zdrowie

Hormony płciowe a zdrowie i zachowanie. Skutki kastracji.

Kastracja i sterylizacja psów to najpowszechniejsza metoda zapobiegania niechcianym urodzeniom psów w naszym kraju. Ale co więcej, ciągle jest także zalecana jako sposób na rozwiązanie problemów behawioralnych takich jak zachowania agresywne, wysoka pobudliwość/reaktywność, skłonność do ucieczek oraz jako sposób na zapobieganie wielu chorobom. Czy słusznie?

Najnowsze badania naukowe rzucają nieco inne światło na te kwestie.

 Przede wszystkim ważne jest żeby zrozumieć, że narządy płciowe nie służą jedynie prokreacji. Wytwarzają hormony, których funkcje wykraczają szeroko poza sferę rozrodu. Pełnią istotną rolę dla zdrowia endokrynologicznego, przeciwnowotworowego, układu ruchu (mięśnioszkieletowego) ale także mają ogromny wpływ na zachowanie.

Zaczynając od aspektów zdrowotnych: kastracja może zwiększać ryzyko zachorowania na chłoniaka, raka pęcherza, naczyniakomięsaka krwionośnego, niedoczynność tarczycy, małopłytkowość immunologiczną, atopowe zapalenia skóry a także u ras dużych zwiększa ryzyko zerwania więzadła krzyżowego i zapalenia stawów. Zapobiega oczywiście rozwojowi chorób związanych z samym narządem – pozbycie się jakiejś części ciała uniemożliwia rozwinięciu się w niej anomalii, dlatego odchodzi nam ryzyko ropomacicza, chorób prostaty czy innych chorób nowotworowych tych narządów. Wg najnowszych badań kwestionowane jest natomiast zmniejszone ryzyko występowania chorób sutka.

Moim celem było jednak skupienie się na wpływie hormonów płciowych na zachowanie, więc zaczynając od testosteronu, którego w znacznej mierze pozbawiamy psa poddając go kastracji – testosteron ma swoisty wpływ na hamowanie produkcji kortyzolu (poprzez hamowanie działania osi podwzgórze-przysadka-nadnercza), będącego tzw hormonem stresu. I chociaż u samców niekastrowanych wykrywa się wyższe poziomy kortyzolu, to jednak ich reakcje na sytuacje wiążące się z wysokimi emocjami są znacznie stabilniejsze niż samców kastrowanych. Testosteron działa w pewnym sensie przeciwlękowo, pozbawienie psa znacznej ilości testosteronu skutkuje więc nasileniem się zachowań o podłożu lękowym, w tym często agresji. Wg ankiet przeprowadzanych przez Roulaux w 2019 roku wynika, że 58% ankietowanych poddawało psy zabiegowi kastracji w celu redukcji niepożądanych zachowań – 50% nie zauważyło poprawy, co więcej spory odsetek osób, który przed kastracją nie zgłaszał problemów z zachowaniami agresywnymi, zgłosił je po zabiegu kastracji.

W okresie dorastania i zwiększania się ilości hormonów płciowych możemy mieć sytuacje kiedy w psie będzie narastać frustracja związana z niemożliwością poszukiwania partnera i kopulacji. Psy w tym okresie mogą mieć większe skłonności do ucieczek, wyższej pobudliwości związanej z frustracją, zwłaszcza, że zapach suk może docierać do psów z dużych odległości. Pies, który jest sfrustrowany może przejawiać niepożądane zachowania takie jak ucieczki, niszczenie czy zachowania agresywne.

Warto też wspomnieć o tym, że między 6 a 12/14 miesiącem życia psa mamy okresy lękowe. Jest to czas kiedy pies dojrzewa, jest wrażliwszy na sytuacje stresowe i rozwój lęków. Jeśli w tym czasie pozbawimy go hormonów płciowych, możemy znacznie pogłębić lub doprowadzić do rozwoju lęków. Jeśli jednak hormony płciowe będą mogły działać wg fizjologii, jest szansa że pomogą uodpornić psa na lęki w okresie późniejszym. Dane wskazują na to, że niski wiek kastracji jest związany z lękami a także agresją na tle lękowym.  I tutaj badania wskazały te samą zależność u samców i samic. Wiele badań poświęconych wpływowi sterylizacji suk na zachowanie, wskazuje na to, że zwiększa ona znacząco ryzyko rozwoju reaktywności, lękliwości – w tym wrażliwości na dźwięki, zachowań agresywnych – większa skłonność do gryzienia niż u suk niekastrowanych.

Coraz więcej badań wskazuje także na spadek sprawności umysłowej u sterylizowanych suk. Związane jest to prawdopodobnie ze spadkiem DHEA, który ma wpływ ochronny na komórki nerwowe,  u suk kastrowanych ( u niekastrowanych poziom DHEA spada dopiero w podeszłym wieku).

Podsumowując: kastracja może mieć pozytywny i negatywny wpływ  na zdrowie psa, natomiast jej wpływ na behawior jest raczej negatywny, rzadko kiedy przynosi korzyści behawioralne.

Tak więc obecne wnioski prezentują paradoks, że o ile kastracja może zmniejszyć liczbę niechcianych psów, może również zwiększyć prawdopodobieństwo problemów behawioralnych, które zmniejszają atrakcyjność kastrowanych psów i narażają je na porzucenie.” – Paul Damien McGreevy

Zabieg ten jest nieodwracalny, dlatego decyzja o nim powinna być dokładnie przemyślana, z uwzględnieniem KONKRETNEGO przypadku. Warto omówić zasadność kastracji z behawiorystą oraz lekarzem weterynarii, którzy są na bieżąco z aktualną wiedzą na temat wpływu kastracji na zdrowie i zachowanie psów.

Żródło: Wpływ kastracji i sterylizacji na zdrowie i zachowanie psów, dr Amber Batson, 2021

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Follow by Email
Facebook
Instagram