zachowania psów

Warunkowanie instrumentalne

Co napędza nasze zachowanie? Czym są nagrody a czym kary? W jaki sposób możemy wpływać na zachowanie naszych psów?

Jeśli jesteś zainteresowany tymi zagadnieniami, to przyjrzyjmy się bliżej WARUNKOWANIU INSTRUMENTALNEMU, inaczej sprawczemu.

Jest to jedna z form uczenia się, w której uczeń nie pozostaje bierny, ale działa sprawczo, czyli tak, aby wywierać wpływ na środowisko.

W warunkowaniu instrumentalnym konsekwencje danego zachowania, takie jak nagrody i kary, wpływają na prawdopodobieństwo ponownego jego wystąpienia.

Uproszczonym schematem opisującym powyższą zależność, jest schemat A-B-C. Antecendent (Bodziec) – Behavior (Zachowanie) – Consequence (Konsekwencja)

Warunkowanie te jako pierwszy odkrył i opisał polski neurofizjolog i neuropsycholog – Jerzy Konorski.

Pierwotnie było badane przez Edwarda Thorndlike’a, który swoje badania opierał na obserwacji kotów, które stawały wobec problemu otwarcia drzwiczek skrzynki problemowej, tak aby dostać się do nagrody czekającej poza skrzynką. Rozwiązywały one problem metodą prób i błędów – początkowo ich reakcje wydawały się przypadkowe, ale stopniowo eliminowały zachowania nieefektywne. Kiedy jednak ich zachowanie przynosiło pożądany skutek – wydostawały się ze skrzynki i dosięgały nagrody – w kolejnych powtórzeniach powtarzały daną strategię. Ta zmiana zachowania nazywana jest prawem efektu.

Kolejnym badaczem, który przyjrzał się temu zagadnieniu był amerykański psycholog Burrhus Frederic Skinner. Oczyścił on psychologię Thorndlike’a z subiektywnych spekulacji na temat odczuć czy celów zwierząt, skupiając się na aspektach, które mógł zmierzyć lub opisać. Był on twórcą paradygmatu Eksperymentalnej Analizy Behawioralnej.

Skinner w swoich badaniach używał komory sprawczej , która powszechnie była nazywana „skrzynką Skinnera” ( podobno sam Skinner nie cierpiał tej nazwy). Skrzynka ta, była zaprogramowana tak, aby mogła dostarczać zarówno bodźców karzących jak i wzmacniających w zależności od zachowania zwierzęcia, w dodatku niezależnie od obecności obserwatora. Komora była wyposażona w dźwignię dostarczającą pokarm, głośniki, lampki  oraz u siatkę z możliwością włączenia prądu.

Chociaż często mówimy o nagrodach, to Skinner preferował określenie „wzmocnienie” – określał nim każdy bodziec, który następował po zachowaniu i prowadził do zwiększenia prawdopodobieństwa jego wystąpienia.

Wyróżniamy wzmocnienie pozytywne i negatywne, a także kary pozytywne i negatywne.

Gdzie pozytywne oznacza dodanie pewnego bodźca do otoczenia, a negatywneodjęcie.

Wzmocnienie oznacza, że konsekwencja występująca po danym zachowaniu zwiększy prawdopodobieństwo jego wystąpienia w przyszłości, a karazmniejszy.

Wyjaśnię Wam poniżej na przykładach każdą z powyższych konsekwencji. Pamiętajcie jednak, że podane przykłady NIE SĄ poradami treningowymi z mojej strony, a jedynie przykładami jak dana konsekwencja może wyglądać. Nie polecam stosowania poniższych metod.


WZMOCNIENIE POZYTYWNE

Konsekwencja, która sprawia, że zachowanie powtarza się w przyszłości. Jest dodana do środowiska w trakcie zachowania lub po jego zakończeniu

Np. Za każdym razem kiedy pies spojrzy na opiekuna podczas spaceru – opiekun podaje mu przysmak.  Z czasem pies coraz częściej zerka na opiekuna na spacerach – oznacza to, że doszło do wzmocnienia pozytywnego i podawany przysmak był bodźcem apetytywnym.


WZMOCNIENIE NEGATYWNE

Konsekwencja która sprawia, że zachowanie częściej pojawi się w przyszłości, jako, że jego wystąpienie powoduje usunięcie czegoś nieprzyjemnego / niepożądanego z otoczenia

Np. Za każdym razem kiedy pies zaczyna oddalać się od opiekuna ciągnąc na smyczy, jest podduszany przez dławik. W efekcie pies coraz częściej chodzi powoli obok opiekuna.


KARA POZYTYWNA

Konsekwencja polegająca na dodaniu do środowiska czegoś, co sprawi że zachowanie w przyszłości będzie pojawiać się coraz rzadziej

Np. Pies witając opiekuna skacze na niego, co skutkuje nadepnięciem psich łap przez opiekuna. Pies w przyszłości coraz rzadziej skacze podczas powitania. Deptanie łap zadziałało jako kara pozytywna.


KARA NEGATYWNA

Konsekwencja polegająca na zabraniu z otoczenia czegoś wartościowego dla psa, sprawia że zachowanie w przyszłości występuje coraz rzadziej

Np. Podczas zabawy kiedy pies zaczyna podgryzać ręce człowieka, ten kończy zabawę i odchodzi od psa. W przyszłości pies coraz rzadziej łapie za ręce. Zabranie uwagi człowieka zadziałało tutaj jako kara negatywna.


Mam nadzieję, że powyższe nieco lepiej pomoże Wam zrozumieć w jaki sposób psy się uczą 🙂 Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej, zapraszam na WEBINAR: "JAK UCZĄ SIĘ PSY" , poszerzycie tutaj swoją wiedzę na temat tego, w jaki sposób zachodzi nauka, co wpływa na efektywność konsekwencji, jak możemy nasze psy motywować , czym w ogóle jest motywacja, jakie jeszcze wyróżniamy typy warunkowanie, czym jest zasada Premacka i wiele więcej… 🙂

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Follow by Email
Facebook
Instagram